Book Name:Zawal Kay Asbab
راکړے شوے وو؟
وائے ناکامی متاعِ کارواں جاتا رہا کارواں کے دِل سے اِحْساسِ زیاں جاتا رہا
وضاحت: آه! زمونږه ساز او سامان (مثلاً، عزّت، ترقي، کاميابي، عروج وغيره) ټول تباه او برباديږي او مصيبت خو دا دے چې زمونږ د نادانانو سره د دې تباهئ هډو اِحسَاس نشته.
ډاکټر علامه مُحَمَّد اقبال وئيلي وو:
آ تجھ کو بتاتا ہوں تاریخِ اُمَمْ کیا ہے شمشیر و سنان اَوَّل، طاؤس و رباب آخر
مطلب دا دے چې قومونه اوّل خوبونه ويني، د ترقئ، عروج او کاميابئ د پاره جذبې ښائي، ليونتوب وي، بام ته د ختلو او د عروج د پاره شپه او ورځ محنت کيږي، بيا الله پاک د دوئي د محنتونو صِله (يعني بدله) عطا کوي، هغوئي ته ترقي ورکړے کيږي، تر دې پورې چې قومونه بام ته په ختلو او عروج کښې تر ستورو پورې رسي، بيا يو وخت راځي چې خلق د الله پاک نعمتونه هير کړي، د غرور او تکبر نشه ئې سر ته اوخيژي، په ګناهونو، نافرمانئ، عياشئ او فضولياتو کښې د حَد نه اوړي، بيا په هغوئي باندې د الله پاک غضب نازليږي او هغوئي بيا د شاته پاتې کولو سره ژورې کندې ته غورځولے شي۔ د قومونو دا تاريخ دے۔
یاخدا! پاک وطن کی تُو حفاظت فرما فضل کر اس پہ سدا سایۂ رحمت فرما
اس کو تُو قَلْعۂ اسلام بنا دے یا رب! میرے پیارے وطنِ پاک پہ رحمت فرما
ہائے! بدمست گناہوں میں ہوئے اہلِ وطن یا خدا سب کو عطا نیک ہدایت فرما